Daily Current Affairs June 2025 - चालू घडामोडी
1 जून 2025: जागतिक आणि राष्ट्रीय चालू घडामोडी | Current Affairs in Marathi
🔹 प्रस्तावना
आजच्या
चालू घडामोडी (Current Affairs in
Marathi) मध्ये आपण पर्यावरणीय संकट, अंतराळ संशोधन, ई-कॉमर्स नियमन, स्वच्छता अभियान, राष्ट्रीय सुरक्षा, जागतिक आरोग्य, अर्थव्यवस्था आणि जैवविज्ञान या क्षेत्रांतील महत्त्वाच्या
घटनांचा सविस्तर आढावा घेतला आहे.
ही माहिती MPSC, UPSC आणि इतर स्पर्धा परीक्षांसाठी अत्यंत उपयुक्त आहे.
1. जागतिक
हिमनद्या वितळण्याचा वेग वाढला: हवामान संकटाचा प्रभाव | Global Glacier
Melting Accelerates Amid Climate Crisis
🔹 संदर्भित संस्था: संयुक्त राष्ट्र संघ (UN), जागतिक हवामान संघटना (WMO)
🔹
स्थान: जागतिक स्तरावर
🔹
संदर्भित ऐतिहासिक घटना: हिमनद्या वितळण्याचा वाढता वेग आणि त्याचा जलसंपत्तीवर परिणाम
🔹 मुख्य मुद्दे:
- संशोधनानुसार, जागतिक तापमानवाढीमुळे हिमनद्या वेगाने वितळत आहेत, ज्यामुळे समुद्राच्या पातळीत वाढ होत आहे.
- 2.7°C
तापमानवाढ झाल्यास 75% हिमनद्या नष्ट होण्याची शक्यता आहे.
- हिमालयातील हिंदूकुश भागातील हिमनद्या 2100 पर्यंत 75% कमी होऊ शकतात.
2. चीनने
तियानवेन-2 क्षुद्रग्रह मोहीम सुरू केली | China Launches
Tianwen-2 Asteroid Mission
🔹 संदर्भित संस्था: चीन राष्ट्रीय अंतराळ प्रशासन (CNSA)
🔹
स्थान: चीन, अंतराळ संशोधन केंद्र
🔹
संदर्भित ऐतिहासिक घटना: अंतराळ संशोधन आणि क्षुद्रग्रह नमुना संकलन
🔹 मुख्य मुद्दे:
- चीनने तियानवेन-2 मोहीम सुरू केली, जी पृथ्वीच्या जवळील क्षुद्रग्रहावर संशोधन करेल.
- ही मोहीम 2027 पर्यंत क्षुद्रग्रहाचे नमुने पृथ्वीवर परत आणेल.
- चीनने अंतराळ संशोधन क्षेत्रात मोठी प्रगती केली आहे.
3. ई-कॉमर्समध्ये रेडिओ उपकरणे विक्रीसाठी नवीन नियम लागू | Guidelines for
Regulating Radio Equipment in E-Commerce
🔹 संदर्भित संस्था: केंद्रीय ग्राहक संरक्षण प्राधिकरण (CCPA), दूरसंचार विभाग (DoT)
🔹
स्थान: भारतभर
🔹
संदर्भित ऐतिहासिक घटना: ई-कॉमर्स नियमन आणि ग्राहक संरक्षण
🔹 मुख्य मुद्दे:
- ई-कॉमर्स प्लॅटफॉर्मवर अनधिकृत रेडिओ उपकरणांची विक्री रोखण्यासाठी नवीन नियम लागू.
- विक्रेत्यांना उपकरणांचे प्रमाणपत्र आणि वारंवारता माहिती देणे बंधनकारक.
- ग्राहक संरक्षण कायद्यांतर्गत उल्लंघन करणाऱ्या विक्रेत्यांवर कठोर कारवाई होणार.
4. स्वच्छ
सर्वेक्षण ग्रामीण 2025: भारतातील स्वच्छतेचा आढावा | Swachh Survekshan
Grameen 2025: India's Cleanliness Survey
🔹 संदर्भित संस्था: जलशक्ती मंत्रालय, स्वच्छ भारत अभियान (SBM)
🔹
स्थान: भारतभर
🔹
संदर्भित ऐतिहासिक घटना: ग्रामीण स्वच्छता आणि ODF प्लस मॉडेल
🔹 मुख्य मुद्दे:
- स्वच्छ भारत अभियान अंतर्गत ग्रामीण भागातील स्वच्छतेचा आढावा घेण्यासाठी सर्वेक्षण सुरू.
- 21,000
गावांमध्ये
स्वच्छतेच्या
स्थितीचे मूल्यांकन केले जाणार.
- प्लास्टिक कचरा व्यवस्थापन, गॉबरधन प्रकल्प आणि नागरिकांचा अभिप्राय यावर भर.
5. ऑपरेशन
शील्ड: राष्ट्रीय सुरक्षा आणि नागरी संरक्षण सराव | Operation Shield:
Nationwide Civil Defence Mock Drill
🔹 संदर्भित संस्था: गृह मंत्रालय, नागरी संरक्षण विभाग
🔹
स्थान: भारत-पाकिस्तान सीमावर्ती राज्ये
🔹
संदर्भित ऐतिहासिक घटना: राष्ट्रीय सुरक्षा आणि आपत्ती व्यवस्थापन
🔹 मुख्य मुद्दे:
- भारताच्या सीमावर्ती भागात नागरी संरक्षण सराव ‘ऑपरेशन शील्ड’ आयोजित.
- ड्रोन हल्ले, हवाई हल्ले आणि आपत्ती व्यवस्थापनासाठी तयारी.
- सैन्य, NDRF आणि स्थानिक प्रशासन यामध्ये समन्वय वाढवला जाणार.
6. WHO ने
जागतिक महामारी करार मंजूर केला | WHO Endorses Global
Pandemic Agreement
🔹 संदर्भित संस्था: जागतिक आरोग्य संघटना (WHO)
🔹
स्थान: जिनेव्हा, स्वित्झर्लंड
🔹
संदर्भित ऐतिहासिक घटना: कोविड-19 नंतर जागतिक आरोग्य धोरण
🔹 मुख्य मुद्दे:
- WHO
ने जागतिक महामारी करार मंजूर केला, जो भविष्यातील आरोग्य संकटांना सामोरे जाण्यास मदत करेल.
- संपत्ती आणि संसाधनांचे समान वितरण सुनिश्चित करण्यावर भर.
- 60 देशांनी कराराची अंमलबजावणी केल्यावर तो लागू होणार.
7. OPEC उत्पादन
धोरणात बदल: जागतिक तेल बाजारावर परिणाम | Shift in OPEC
Production Strategy
🔹 संदर्भित संस्था: OPEC+, आंतरराष्ट्रीय ऊर्जा संस्था (IEA)
🔹
स्थान: जागतिक स्तरावर
🔹
संदर्भित ऐतिहासिक घटना: OPEC उत्पादन धोरणातील बदल आणि तेलाच्या किंमतींवर प्रभाव
🔹 मुख्य मुद्दे:
- OPEC+
ने जून 2025 पासून तेल उत्पादनात 4,11,000 बॅरल प्रति दिवस वाढ करण्याचा निर्णय घेतला आहे.
- या निर्णयामुळे जागतिक तेल बाजारात स्थिरता निर्माण करण्याचा प्रयत्न केला जात आहे.
- सौदी अरेबिया आणि रशियाने उत्पादन वाढवण्याचा निर्णय घेतला असून, यामुळे तेलाच्या किंमतींवर परिणाम होण्याची शक्यता आहे.
8. TR1 पेशी
मलेरियाविरुद्ध लढ्यात महत्त्वाची भूमिका बजावतात | TR1 Cells Lead the
Fight Against Malaria
🔹 संदर्भित संस्था: स्टॅनफोर्ड विद्यापीठ, WHO
🔹
स्थान: युगांडा, आफ्रिका
🔹
संदर्भित ऐतिहासिक घटना: मलेरियावरील नवीन संशोधन आणि रोगप्रतिकारशक्ती सुधारणा
🔹 मुख्य मुद्दे:
- संशोधनानुसार, TR1 पेशी मलेरियाविरुद्ध प्रभावी लढा देतात आणि दीर्घकालीन रोगप्रतिकारशक्ती निर्माण करतात.
- या पेशी मलेरियाच्या पुनर्रुग्णांमध्ये वाढतात आणि शरीराला संसर्गाविरुद्ध मजबूत संरक्षण देतात.
- हे संशोधन नवीन मलेरिया लस विकसित करण्यासाठी महत्त्वाचे ठरू शकते.
9. माउंट
खांगचेंदझोंगा चढाईवर सिक्कीम सरकारची नाराजी | Mount
Khangchendzonga: Controversy Over Climbing Restrictions
🔹 संदर्भित संस्था: सिक्कीम सरकार, केंद्रीय गृह मंत्रालय
🔹
स्थान: सिक्कीम, भारत
🔹
संदर्भित ऐतिहासिक घटना: पवित्र स्थळांचे संरक्षण आणि पर्वत चढाईवरील बंदी
🔹 मुख्य मुद्दे:
- सिक्कीमच्या मुख्यमंत्री प्रेमसिंग तामांग यांनी केंद्रीय गृह मंत्री अमित शाह यांना पत्र लिहून पर्वत चढाईवर बंदी घालण्याची मागणी केली आहे.
- माउंट खांगचेंदझोंगा हा सिक्कीमच्या लोकांसाठी धार्मिक आणि सांस्कृतिकदृष्ट्या पवित्र मानला जातो.
- सिक्कीम सरकारने 1991 च्या कायद्यानुसार पर्वत चढाईवर बंदी घातली आहे.
10. माउंट
ऑगस्टस स्नेल: दुर्मिळ प्रजातीचे अनोखे पुनरुत्पादन | Mount Augustus
Snail: Unique Reproduction Discovery
🔹 संदर्भित संस्था: न्यूझीलंड संरक्षण विभाग (DOC)
🔹
स्थान: न्यूझीलंड
🔹
संदर्भित ऐतिहासिक घटना: प्राणीशास्त्र आणि जैवविविधता संरक्षण
🔹 मुख्य मुद्दे:
- न्यूझीलंडच्या माउंट ऑगस्टस स्नेलने पहिल्यांदाच आपल्या मानेतून अंडी घातली असल्याचे वैज्ञानिकांनी नोंदवले आहे.
- ही प्रजाती अत्यंत दुर्मिळ असून तिचे नैसर्गिक अधिवास खनिज उत्खननामुळे धोक्यात आले आहे.
- संशोधकांनी या प्रजातीच्या संवर्धनासाठी विशेष प्रयत्न सुरू केले आहेत.
टिप्पण्या
टिप्पणी पोस्ट करा