Daily Current Affairs May 2025 - चालू घडामोडी

30 मे 2025: भारतातील महत्त्वाच्या चालू घडामोडी | Current Affairs in Marathi

🔹 प्रस्तावना

आजच्या चालू घडामोडी (Current Affairs in Marathi) मध्ये आपण राजकीय, संरक्षण, विज्ञान, क्रीडा आणि आंतरराष्ट्रीय घडामोडी या क्षेत्रांतील महत्त्वाच्या बातम्यांचा सविस्तर (Detailed Analysis) आढावा घेतला आहे.

🔹 गोवा राज्य स्थापना दिन 2025 – गोव्याच्या 39 वर्षांच्या प्रगतीचा उत्सव
🔹 भारत-मंगोलिया संयुक्त सैन्य सराव 'नोमॅडिक एलिफंट 2025' – सामरिक सहकार्याची नवीन संधी
🔹 IIT खरगपूर आणि सिंगापूर IME यांच्यात सेमीकंडक्टर संशोधनासाठी भागीदारी – भारताच्या तंत्रज्ञान क्षेत्रात एक मोठा टप्पा
🔹 हैदराबादच्या विश्वनाथ कार्तिकेयचा विक्रम – सर्वात तरुण भारतीय गिर्यारोहक म्हणून 7 शिखरे सर
🔹 हिंदी पत्रकारिता दिवस 2025 – स्थानिक माध्यमांच्या योगदानाचा गौरव
🔹 मुंबईत विक्रमी पाऊस – 117 वर्षांचा ऐतिहासिक विक्रम मोडला

ही माहिती MPSC, UPSC आणि इतर स्पर्धा परीक्षांसाठी अत्यंत उपयुक्त आहे. वाचा संपूर्ण लेख आणि ठेवा स्वतःला नवीन घडामोडींसाठी अद्ययावत!

1. मुंबईत मे महिन्यातील विक्रमी पाऊस: 117 वर्षांचा रेकॉर्ड मोडला. Mumbai’s Record-Breaking Rainfall in May 2025: 117-Year-Old Record Broken

🔹 संदर्भित संस्था: भारतीय हवामान विभाग (IMD), मुंबई महानगरपालिका (BMC)
🔹 स्थान: मुंबई, महाराष्ट्र
🔹 संदर्भित ऐतिहासिक घटना: 1918 मध्ये नोंदवलेला सर्वाधिक पाऊस

🔹 मुख्य मुद्दे:

मुंबईने मे महिन्यातील सर्वाधिक 24 तासांचा पाऊस नोंदवला, ज्यामुळे 117 वर्षांचा रेकॉर्ड मोडला.
कुलाबा वेधशाळेने 161.9 मिमी पाऊस नोंदवला, तर सांताक्रुझमध्ये 144 मिमी पाऊस पडला.
या पावसामुळे शहरात मोठ्या प्रमाणात पाणी साचले आणि वाहतूक व्यवस्थेवर परिणाम झाला.

2. दिल्ली उच्च न्यायालयाने यूट्यूबरला बदनामीकारक व्हिडिओ हटवण्याचे आदेश दिले. Delhi High Court Orders YouTuber to Remove Defamatory Content Against ANI

🔹 संदर्भित संस्था: दिल्ली उच्च न्यायालय, ANI न्यूज एजन्सी
🔹 स्थान: नवी दिल्ली, भारत
🔹 संदर्भित ऐतिहासिक घटना: मीडिया कॉपीराइट वाद आणि डिजिटल कंटेंट क्रिएशन

🔹 मुख्य मुद्दे:

दिल्ली उच्च न्यायालयाने यूट्यूबर मोहक मंगल याला ANI विरोधातील बदनामीकारक व्हिडिओ हटवण्याचे आदेश दिले.
ANI ने दावा केला की व्हिडिओमध्ये 'गुंडाराज' आणि 'हफ्ता वसूली' सारख्या शब्दांचा वापर करण्यात आला होता.
न्यायालयाने सांगितले की अशा प्रकारच्या भाषेचा वापर असभ्य आहे आणि तो हटवला पाहिजे.

3. गुजरात सरकारने कर्मयोगी स्वास्थ्य सुरक्षा योजना 2025 सुरू केली. Gujarat Govt Launches Karmayogi Swasthya Suraksha Yojana 2025

🔹 संदर्भित संस्था: गुजरात सरकार, राज्य आरोग्य एजन्सी (SHA)
🔹 स्थान: गुजरात, भारत
🔹 संदर्भित ऐतिहासिक घटना: आरोग्य सेवा सुधारणा आणि सरकारी कर्मचारी कल्याण योजना

🔹 मुख्य मुद्दे:

गुजरात सरकारने कर्मयोगी स्वास्थ्य सुरक्षा योजना सुरू केली, जी सरकारी कर्मचाऱ्यांना ₹10 लाखांपर्यंत कॅशलेस उपचार देईल.
या योजनेचा लाभ अखिल भारतीय सेवा (AIS) अधिकारी, राज्य सरकारी कर्मचारी आणि निवृत्त कर्मचाऱ्यांना मिळणार आहे.
योजनेच्या अंमलबजावणीसाठी PMJAY अंतर्गत ‘G’ श्रेणी कार्ड जारी केले जाणार आहे.

4. ओडिशा सरकारने ANKUR शहरी सुधारणा उपक्रम सुरू केला. Odisha Introduces ANKUR Initiative for Urban Transformation

🔹 संदर्भित संस्था: ओडिशा सरकार, गृहनिर्माण आणि शहरी विकास विभाग
🔹 स्थान: भुवनेश्वर, ओडिशा
🔹 संदर्भित ऐतिहासिक घटना: शहरी विकास आणि स्मार्ट सिटी प्रकल्प

🔹 मुख्य मुद्दे:

ओडिशा सरकारने ANKUR (Atal Network for Knowledge, Urbanisation & Reform) उपक्रम सुरू केला.
या उपक्रमाचा उद्देश शहरी विकासाला गती देणे आणि स्मार्ट सिटी संकल्पना मजबूत करणे आहे.
राज्य सरकारने सहा प्रमुख संस्थांसोबत करार केले आहेत जे शहरी सुधारणा प्रक्रियेत योगदान देतील.

5. सद्गुरूंना ‘ग्लोबल इंडियन ऑफ द इयर’ पुरस्कार प्रदान. Sadhguru Honored with ‘Global Indian of the Year’ Award 2025

🔹 संदर्भित संस्था: कॅनडा इंडिया फाऊंडेशन (CIF), ईशा फाऊंडेशन
🔹 स्थान: टोरंटो, कॅनडा
🔹 संदर्भित ऐतिहासिक घटना: पर्यावरणीय चळवळ आणि मानवी चेतना वाढवण्याचे कार्य

🔹 मुख्य मुद्दे:

सद्गुरूंना कॅनडा इंडिया फाऊंडेशनने ‘ग्लोबल इंडियन ऑफ द इयर’ पुरस्कार प्रदान केला.
त्यांनी मिळालेली CAD 50,000 ची रक्कम ‘कावेरी कॉलिंग’ उपक्रमासाठी समर्पित केली.
या पुरस्काराने त्यांच्या पर्यावरणीय आणि मानवी चेतना वाढवण्याच्या कार्याचा सन्मान केला आहे.

6. हिंदी पत्रकारिता दिवस 2025: स्थानिक माध्यमांची परंपरा साजरी. Hindi Journalism Day 2025: Celebrating India’s Vernacular Media Legacy

🔹 संदर्भित संस्था: भारतीय पत्रकार संघ, हिंदी मीडिया संस्थान
🔹 स्थान: भारतभर
🔹 संदर्भित ऐतिहासिक घटना: भारताचा पहिला हिंदी वृत्तपत्र ‘उदंत मार्तंड’ (1826)

🔹 मुख्य मुद्दे:

भारताने हिंदी पत्रकारिता दिवस साजरा केला, जो 30 मे 1826 रोजी ‘उदंत मार्तंड’ वृत्तपत्राच्या प्रकाशनाच्या स्मरणार्थ आहे.
हिंदी पत्रकारितेने लोकशाही मजबूत करण्यासाठी आणि जनजागृतीसाठी महत्त्वपूर्ण भूमिका बजावली आहे.
आज हिंदी पत्रकारिता डिजिटल युगातही प्रभावीपणे कार्यरत आहे.

7. गोवा राज्य स्थापना दिन 2025: 39 वर्षांचा प्रगतीचा प्रवास. Goa Statehood Day 2025: Celebrating 39 Years of Growth & Development

🔹 संदर्भित संस्था: गोवा सरकार, पर्यटन विभाग
🔹 स्थान: गोवा, भारत
🔹 संदर्भित ऐतिहासिक घटना: गोवा राज्याचा 1987 मध्ये झालेला स्थापनेचा निर्णय

🔹 मुख्य मुद्दे:

गोवा 30 मे 2025 रोजी आपला 39 वा राज्य स्थापना दिन साजरा करत आहे.
गोवा 450 वर्षे पोर्तुगीज राजवटीखाली राहिल्यानंतर 1961 मध्ये भारतात समाविष्ट झाले.
1987 मध्ये गोवा स्वतंत्र राज्य बनले आणि भारताचे 25 वे राज्य झाले.
या दिवशी गोव्याच्या सांस्कृतिक वारशाचे जतन आणि पर्यटन क्षेत्राच्या वाढीवर भर दिला जातो.

8. आंतरराष्ट्रीय बटाटा दिन 2025: इतिहास आणि महत्त्व. International Day of Potato 2025: History, Theme & Global Importance

🔹 संदर्भित संस्था: संयुक्त राष्ट्र संघ (UN), अन्न आणि कृषी संघटना (FAO)
🔹 स्थान: जागतिक स्तरावर
🔹 संदर्भित ऐतिहासिक घटना: 2008 मध्ये आंतरराष्ट्रीय बटाटा वर्ष घोषित

🔹 मुख्य मुद्दे:

संयुक्त राष्ट्र संघाने 2023 मध्ये 30 मे हा आंतरराष्ट्रीय बटाटा दिन म्हणून घोषित केला.
बटाटा हा जगातील सर्वाधिक वापरला जाणारा अन्नपदार्थ आहे आणि तो अन्न सुरक्षा व पोषणासाठी महत्त्वाचा आहे.
2025 च्या थीम: "Shaping history, feeding the future".
बटाट्याच्या उत्पादनात भारत जगातील दुसऱ्या क्रमांकाचा देश आहे.

9. भारत-मंगोलिया संयुक्त सैन्य सराव 'नोमॅडिक एलिफंट 2025' सुरू. India-Mongolia Joint Military Exercise 'Nomadic Elephant 2025' Begins

🔹 संदर्भित संस्था: भारतीय सेना, मंगोलियन सशस्त्र सेना
🔹 स्थान: उलानबातर, मंगोलिया
🔹 संदर्भित ऐतिहासिक घटना: भारत-मंगोलिया संरक्षण सहकार्य

🔹 मुख्य मुद्दे:

भारत आणि मंगोलियाच्या सैन्याने 31 मे ते 13 जून दरम्यान 'नोमॅडिक एलिफंट' सराव सुरू केला.
या सरावाचा उद्देश पर्वतीय आणि अर्ध-शहरी भागात संयुक्त ऑपरेशन करण्याची क्षमता वाढवणे आहे.
भारतीय सैन्याच्या अरुणाचल स्काउट्स बटालियनचे 45 जवान यात सहभागी झाले आहेत.

10. आंतरराष्ट्रीय एव्हरेस्ट दिन 2025: इतिहास आणि महत्त्व. International Everest Day 2025: Honoring Mountaineering Legends

🔹 संदर्भित संस्था: नेपाळ सरकार, आंतरराष्ट्रीय गिर्यारोहण संघटना
🔹 स्थान: नेपाळ, हिमालय
🔹 संदर्भित ऐतिहासिक घटना: 1953 मध्ये एडमंड हिलरी आणि तेनसिंग नोर्गे यांनी एव्हरेस्ट सर केला

🔹 मुख्य मुद्दे:

29 मे हा आंतरराष्ट्रीय एव्हरेस्ट दिन म्हणून साजरा केला जातो.
1953 मध्ये एडमंड हिलरी आणि तेनसिंग नोर्गे यांनी एव्हरेस्ट सर केला.
नेपाळ सरकारने 2008 मध्ये हा दिवस अधिकृतपणे घोषित केला.
या दिवशी गिर्यारोहण आणि पर्यावरण संवर्धनावर भर दिला जातो.

11. MIL, AVNL आणि IOL ला मिनीरत्न दर्जा मिळाला. Miniratna Status Granted to MIL, AVNL & IOL: A Milestone in Defense Sector

🔹 संदर्भित संस्था: संरक्षण मंत्रालय, भारत सरकार
🔹 स्थान: भारतभर
🔹 संदर्भित ऐतिहासिक घटना: संरक्षण उत्पादन क्षेत्रातील सुधारणा

🔹 मुख्य मुद्दे:

म्युनिशन्स इंडिया लिमिटेड (MIL), आर्मर्ड व्हेइकल्स निगम लिमिटेड (AVNL) आणि इंडिया ऑप्टेल लिमिटेड (IOL) यांना मिनीरत्न-I दर्जा मिळाला.
या कंपन्यांनी संरक्षण उत्पादन आणि निर्यात क्षेत्रात मोठी प्रगती केली आहे.
या निर्णयामुळे भारताच्या संरक्षण उत्पादन क्षेत्राला चालना मिळणार आहे.

12. हैदराबादचा 16 वर्षीय विश्वनाथ कार्तिकेय 7 शिखरे सर करणारा सर्वात तरुण भारतीय. Hyderabad's Vishwanath Karthikey Becomes Youngest Indian to Conquer 7 Summits

🔹 संदर्भित संस्था: भारतीय गिर्यारोहण संघटना
🔹 स्थान: जागतिक स्तरावर
🔹 संदर्भित ऐतिहासिक घटना: 7 शिखरे सर करण्याचा ऐतिहासिक विक्रम

🔹 मुख्य मुद्दे:

हैदराबादच्या विश्वनाथ कार्तिकेयने 16 व्या वर्षी 7 शिखरे सर केली.
त्याने एव्हरेस्टसह सर्व खंडातील सर्वोच्च शिखरे सर केली.
तो भारतातील सर्वात तरुण आणि जगातील दुसऱ्या क्रमांकाचा गिर्यारोहक ठरला आहे.

13. IIT खरगपूर आणि सिंगापूर IME यांच्यात सेमीकंडक्टर संशोधनासाठी भागीदारी. IIT Kharagpur & Singapore IME Sign MoU for Semiconductor Innovation

🔹 संदर्भित संस्था: IIT खरगपूर, A*STAR IME (सिंगापूर)
🔹 स्थान: भारत-सिंगापूर
🔹 संदर्भित ऐतिहासिक घटना: आंतरराष्ट्रीय तंत्रज्ञान सहकार्य

🔹 मुख्य मुद्दे:

IIT खरगपूर आणि सिंगापूरच्या IME संस्थेने सेमीकंडक्टर संशोधनासाठी MoU साइन केला.
या भागीदारीत AI हार्डवेअर, क्वांटम डिव्हाइसेस आणि चिप पॅकेजिंगवर संशोधन होणार आहे.

14. अहमदाबादमध्ये एशियन वेटलिफ्टिंग चॅम्पियनशिप 2025 होणार. Ahmedabad Set to Host Asian Weightlifting Championships 2025

🔹 संदर्भित संस्था: भारतीय वेटलिफ्टिंग महासंघ
🔹 स्थान: अहमदाबाद, भारत
🔹 संदर्भित ऐतिहासिक घटना: भारताने 44 वर्षांनंतर एशियन वेटलिफ्टिंग चॅम्पियनशिपचे आयोजन केले

🔹 मुख्य मुद्दे:

1 ते 10 एप्रिल दरम्यान अहमदाबादमध्ये एशियन वेटलिफ्टिंग चॅम्पियनशिप होणार आहे.
ही स्पर्धा नवीन वेटलिफ्टिंग श्रेणींनुसार होणार आहे.

🔹 मुख्य मुद्दे:

मुंबईने मे महिन्यातील सर्वाधिक 24 तासांचा पाऊस नोंदवला, ज्यामुळे 117 वर्षांचा रेकॉर्ड मोडला.
कुलाबा वेधशाळेने 161.9 मिमी पाऊस नोंदवला, तर सांताक्रुझमध्ये 144 मिमी पाऊस पडला.
या पावसामुळे शहरात मोठ्या प्रमाणात पाणी साचले आणि वाहतूक व्यवस्थेवर परिणाम झाला.

हा ब्लॉग शोधा

मी MPSC अधिकारी